Պուտինն ու Իրանի նախագահը Մոսկվայում կքննարկեն միջուկային համաձայնագրին վերաբերող հարցեր
Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը չորեքշաբթի Մոսկվայում կհանդիպի և բանակցություններ կվարի Իրանի իր պաշտոնակից Իբրահիմ Ռաիսիի հետ:
Ռաիսին նախագահի պաշտոնը ստանձնել է անցյալ տարվա օգոստոսի 5-ին ՝ ընտրություններում հավաքելով ձայների ավելի քան 60 տոկոսը: Ռաիսիի Ռուսաստան կատարելիք պաշտոնական այցը Իրանի նախագահի պաշտոնում առաջինն է լինելու։ Ընդ որում ՝ անցած ամիսների ընթացքում Ռաիսին և Պուտինը մի քանի անգամ շփվել են հեռախոսով:
Բանակցությունների օրակարգը
Ավելի վաղ Կրեմլի մամուլի ծառայությունը հայտնել էր, որ նախագահները մտադիր են քննարկել երկկողմ համագործակցության հարցերի ամբողջ համալիրը, ներառյալ առևտրատնտեսական ոլորտում համատեղ նախագծերի իրականացումը, ինչպես նաև միջազգային և տարածաշրջանային արդիական թեմաներ:
Հատուկ ուշադրություն է դարձվելու իրանական միջուկային ծրագրի՝ (ԳՀՀԾ) կատարման խնդրին: ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի խոսքով՝ հանդիպման ընթացքում Պուտինն ու Ռաիսին ընդհանուր առմամբ երկկողմ օրակարգի «գույքագրում» կանցկացնեն։ Ի թիվս այլ թեմաների, նրանք կքննարկեն և՛ Պարսից ծոցի իրադրությունը, և՛ ՄԱԿ-ում և՛ այլ միջազգային կազմակերպություններում համատեղ աշխատանքները:
Իր հերթին Իրանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Սաիդ Խաթիբզադեն ասել էր, որ Ռաիսիի առաջիկա այցը Ռուսաստան Թեհրանի «հավասարակշռված արտաքին քաղաքական կուրսի շարունակությունն է»: Հաղորդվում էր, որ այցի մեկնարկից առաջ հանրապետության նախագահը մի շարք հարցեր խորհրդակցել է Իրանի հոգևոր առաջնորդ Այաթոլլա Ալի Խամենեիի միջազգային հարցերով խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթիի հետ:
Պուտինի հետ հանդիպման հաջորդ օրը՝ հունվարի 20-ին, Ռաիսին ելույթ կունենա ՌԴ Պետդումայում, ինչպես նաև ՌԴ մահմեդականների հոգևոր վարչությունում։ ՏԱՍՍ-ի աղբյուրի տվյալներով, ԻԻՀ նախագահը կայցելի նաև Մոսկվայի մայր տաճար և կհանդիպի Ռուսաստանի տարբեր շրջաններից ժամանանած հոգևորականնների հետ։
Իրանի միջուկային ծրագրի խնդրի կարգավորում
Հունվարի 3-ին Ավստրիայի մայրաքաղաքում ամանորյա տոների ընդմիջումից հետո վերսկսվել է բանակցությունների ութերորդ փուլը, որի նպատակն է վերականգնել ԳՀՀԾ-ն սկզբնական տեսքով և ԱՄՆ-ի վերադարձը այդ բազմակողմ համաձայնագրին:
Իրանի և միջազգային միջնորդների՝ «հնգյակի» (Ռուսաստան, Մեծ Բրիտանիա, Գերմանիա, Չինաստան եւ Ֆրանսիա) համատեղ հանձնաժողովի նիստի արդյունքներով կողմերը պայմանավորվել են արագացնել համաձայնագրի նախագծի վրա աշխատանքի գործընթացը և այն ավարտել մինչև փետրվարի սկիզբը:
Ինչպես հունվարի 14-ին հայտնել է Լավրովը, բանակցություններում իրական առաջընթաց է գրանցվել:
Իրանի միջուկային ծրագրին առնչվող խնդրի կարգավորման վերաբերյալ համաձայնություն ձեռք է բերվել նաև դեռ «վեցյակի» միջնորդների կողմից (այդ թվում ԱՄՆ-ն էր), 2015 թվականի հուլիսի 14-ին, իսկ նույն թվականի հոկտեմբերի 18-ին ԳՀՀԾ-ն ստացավ օրենքի ուժ:
Ծրագիրը նախատեսում է պատժամիջոցների աստիճանական վերացում՝ միջուկային գործունեությունը սահմանափակելու և այն միջազգային վերահսկողության տակ դնելու Թեհրանի պարտավորության դիմաց: Սակայն 2018 թվականին Վաշինգտոնը դուրս եկավ համաձայնագրից և վերսկսեց հակաիրանական պատժամիջոցները։
Պայմանավորված այն հանգամանքով, որ «եվրաթռիչքը» կոնկրետ քայլեր չի ձեռնարկել Իրանի տնտեսությանն աջակցելու համար, 2019 թվականի մայիսի 8-ին Թեհրանը սկսել է իր պարտավորությունների կատարման փուլային դադարեցումը և 2020 թվականի հունվարի 5-ին հայտարարել էր պայմանավորվածություններից դուրս գալու հինգերորդ, եզրափակիչ քայլի մասին:
Միաժամանակ Իրանի իշխանությունները հայտարարել են համաձայնագրի իրականացմանը վերադառնալու հնարավորության մասին՝ պայմանով, որ բոլոր կողմերը կկատարեն իրենց կողմից ստանձնած պարտավորությունները։ Դոնալդ Թրամփը, որն այն ժամանակ Միացյալ Նահանգների նախագահն էր մասնակիցներին հորդորել էր հրաժարվել ԳՀՀԾ-ի փաստաթղթից և աշխատեն նոր պայմանագրի վրա։