Օկուպացված տարածքներում 1994 թվականից հետո կառուցված հայկական կոթողները ոչնչացվում են, իսկ մինչև 19-րդ դարինը՝ բռնայուրացվում. Լեռնիկ Հովհաննիսյան
Արցախյան 44-օրյա պատերազմի հետևանքով Ադրբեջանի հսկողության տակ անցան 10 պետական և 2 ոչ պետական թանգարաններ, որտեղ պահպանվում էին 20885 ցուցանմուշներ:
«Արցախպրես»-ի թղթակցի հաղորդմամբ՝ այս մասին նոյեմբերի 26-ին Ստեփանակերտում կայացած «Արցախյան հիմնախնդիրը արդի քաղաքական գործընթացների հոլովույթում» թեմայով գիտագործնական համաժողովի ժամանակ ասել է Արցախի Հանրապետության ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Լեռնիկ Հովհաննիսյանը՝ հավելելով, որ բռնազավթված տարածքներում է մնացել մոտ 2000 հուշարձան:
«Մեր կողմից վկայագրված 346 վանական համալիր եկեղեցի մատուռից 169, ինչպես նաև 117 ամրոցից 52-ը մնացել է թշնամու տիրապետության տակ»,-մանրամասնել է Լ. Հովյանիսյանը:
Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանի կողմից 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո սկսված՝ հայկական մշակութային ժառանգության ավերումն ու բռնայուրացումն իրականացվում է երկու խմբով:
« 1994 թվականից հետո կառուցված հայկական կոթողները հստակ հրամանով ոչնչացվում են. օրինակ՝ Հադրութի շրջանի Առաքել գյուղի խաչքարը, Որոտանի խաչքարային խմբերը: Մինչև 19-րդ դարի մեր մշակութային ժառանգությունը բռնայուրացվում է, որը սկսվել է դեռ խորհրդային ժամանակներից»,-ընգծել է Լեռնիկ Հովհաննիսյանը՝ ընդգծելով, որ կարևոր խնդիրներից է նաև Բերձորի և Աղավնոյի եկեղեցիների ճակատագիրը, որոնք մզկիթի վերածելու վերաբերյալ Ադրբեջանում առաջարկներ են հնչել:
Մինչդեռ Արցախի Հանրապետությունում, ըստ փոխնախարարի, ժամանակին իսլամական մշակութային կոթողները վկայագրվել և պահպանվել են, ինչը պետք է օգտագործել տեղեկատվական դաշտում: Լեռնիկ Հովհաննիսյանի տեղեկատվությամբ՝ ըստ 1998 թվականի վարչատարածքային բաժանման՝ Արցախի Հանրապետության տարածքում կար 17 մզկիթ, որից 6-ն Ակնայի շրջանում, 4-ը՝ Շուշիում: