Ինչպե՞ս է բուհերի շենքերի վաճառքի գումարը բավարարելու քաղաքի կառուցմանը. հայտարարություն
Կրթական քաղաքացիական նախաձեռնության և Երևանի ժառանգության պաշտպանության կոմիտեին համատեղ հայտարարություն են տարածել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ բուհերի շենքերը վաճառելու և գոյացած գումարով բուհական քաղաք կառուցելու հայտարարության վերաբերյալ:
Հայտարարությունը՝ ստորև.
«Սույն թվականի մարտի 28-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Արմավիրի մարզի Արագած համայնքի բնակիչների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել էր, որ կա գաղափար Երևանի բուհերի շենքերի մեծ մասը հանել վաճառքի և ձևավորված գումարով Երևանից դուրս կառուցել բուհական, ակադեմիական քաղաք։ Մարտի 30-ին ԿԳՄՍ Նախարար Վահան Դումանյանը Արմենպրեսին տված պարզաբանման մեջ ասել է. «Մեր կառավարությունը հաստատակամ է այս գաղափարն իրագործելու համար: Ակնկալվում է, որպեսզի լինի ակադեմիական քաղաք, որտեղ կլինեն հրաշալի, հարմարավետ պայմաններ՝ բուհական գործընթացը կազմակերպելու համար»:
Կրթական քաղաքացիական նախաձեռնությունը և Երեւանի ժառանգության պաշտպանության կոմիտեն սույնով արտահայտում են իրենց դիրքորոշումը վերոնշյալի վերաբերյալ:
1. Աշխարհի տարբեր երկրներում համալսարանական/բուհական կրթությունը զարգացման տարբեր ընթացք և օրինաչափություններ է ունեցել, ինչի արդյունքում ձևավորվել են ակադեմիական/համալսարանական քաղաքներ և/կամ համալսարաններն ու բուհերը գործել ու շարունակում են գործել հենց սովորական քաղաքաների ներսում: Համաշխարհային փորձը ցույց է տալիս, որ բուհի՝ առանձին «քաղաք» լինել կամ չլինելու հանգամանքը ոչ մի կերպ չի ազդում կրթության որակի և/կամ վերջինիս՝ 21-րդ դարի չափանիշներին համապատասխանելու վրա:
3. Միևնույն ժամանակ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ Հայաստանում բուհական կրթության որակի հիմնական խնդիրներն առնչվում են կրթության կազմակերպման և իրականացման ժամանակակից մեթոդների և մեթոդաբանության, ինչպես նաև կրթության կառավարման ժամանակակից մոտեցումների բացակայությանը: Այս խնդիրները պայմանավորված են նաև կրթության որակի ու բնույթի և աշխատաշուկայի տրամաբանության հետ դրա կապակցվածության բացակայությամբ: Կարևոր խնդիրների շարքում են դասախոսական կազմի պատրաստվածությունը, բուհերի գրադարանային և գիտակրթական ռեսուրսները, նյութատեխնիկական և բազային համալրվածությունը, կրթության ֆինանսավորումը և այլն: Հարկ է նշել, որ համակարգային խնդիրների շարքին են պատկանում բուհական կառավարման քաղաքականացվածության, բուհական ինստիտուցիոնալ և ֆինանսական ինքնավարության, ակադեմիական բարեվարքության, որակի գնահատման ու ապահովման խնդիրները։
4. Երևանյան բուհերի ավանդական դասավորվածությունը քաղաքի որոշակի հատվածում՝ Օղակաձև այգուն զուգահեռ և Աբովյան ու Հերացի փողոցների երկայնքով, բուհական ավանի կառուցվածք ունի և ի սկզբանե նախագծվել է իբրև այդպիսին, սակայն այն աղավաղվել է տարիների ընթացքում: Երևանի բուհերի մերձակա հանրային և կանաչ տարածքը մասնավորեցման մոլուցքի արդյունքում տարիներ շարունակ գերծանրաբեռնվել է առևտրային շենքերով, այնինչ նշված գոտիները նախատեսված են եղել ուսանողների հանգստի և բուհական ու քաղաքային միջավայրի ձևավորման համար: Դրա վերադարձն իր նախնական նպատակադրմանը քաղաքաշինական լուծում է պահանջում, որը կարող է բուհական քաղաքի գաղափարը Երևանի սիրտ վերադարձնել: Այն նաև թույլ չի տա էլ ավելի բեռնել քաղաքի կենտրոնն ու այն վերջնականապես մատնել անկառավարելիության:
5. Երևանի բոլոր պետական բուհերի շենքերը մաս են կազմում քաղաքի ժառանգության և պատմական միջավայրի։ Դրանց ֆունկցիոնալ նշանակությունը սերտորեն կապված է տարածական պլանավորման և կառույցների ճարտարապետական ամբողջականության հետ։
6. Երևան քաղաքի վերջին տասնամյակի զարգացումները փաստում են, որ քաղաքաշինական և քաղաքային պլանավորման նորմերի թերությունների, գոյություն ունեցող նորմերի ոտնահարման և վերահսկողության բացակայության պայմաններում, գրեթե բոլոր նմանատիպ նախաձեռնությունները ավարտվել են քաղաքի ժառանգության նկատմամբ ոտնձգություններով, ընդհուպ մինչև ոչնչացում։
Հաշվի առնելով վերոգրյալը ՝ իշխանությանը կոչ ենք անում.
• Մասնագիտական և հանրային լայն քննարկումների միջոցով հստակեցնել, որո՞նք են մեր բուհական համակարգի առաջնային խնդիրները, որ խոչընդոտում են որակյալ կրթությանը, ինչպե՞ս է ակադեմիական/բուհական քաղաքների գոյությունը նպաստում դրանց լուծմանը՝ քննարկելով և՛ արդեն գոյություն ունեցող բուհական «քաղաքի» վերակազմակերպումը՝ Երևանի սրտում, և՛, առանց այն վերացնելու, քաղաքից դուրս հավելյալ բուհական քաղաքներ հիմնելու գաղափարները:
• Իրականացնել գին/օգուտ (cost benefit) վերլուծություն և հիմնավորել, որ առաջարկվող մոտեցումը հանգեցնելու է ցանկալի արդյունքի:
• Ներկայացնել ամբողջական ծրագրով կառավարության պատկերացումները, թե ինչպես Կրթության և գիտության մասին նոր օրենքով համալսարաններին կցված գիտական ինստիտուտները պիտի համագործակցեն քաղաքից դուրս բերված իրենց բաժինների, համալսարաններում կենտրոնացված վարչական ղեկավարության հետ: Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ քաղաքից տեղափոխվում են նաև բոլոր գիտական, գիտահետազոտական հիմնարկներն ու դրանց սպասարկող կառույցները՝ սրանից բխող բոլոր հետևանքներով:
• Ներկայացնել, թե ինչպե՞ս է բուհերի շենքերի վաճառքից գոյացած գումարը բավարարելու նոր, գերժամանակակից բուհական քաղաքի կառուցմանը և ի՞նչ է տեղի ունենալու բուհերի շենքերի հետ, ինչպե՞ս և որտե՞ղ է գործելու յուրաքանչյուր բուհական կառույց մինչև այդ քաղաքը կառուցվի ըստ առաջարվող նախագծի, ո՞վ և ինչպիսի՞ պատասխանատվության է ենթարկվելու գումարների ոչ նպատակային ծախսելու համար կամ նոր քաղաքի չկայանալու և հին շենքերի կորստի պարագայում:
• Ներկայացնել, թե ի՞նչ ծրագրով և նոր քաղաքային պլանով է առաջարկվում ձևափոխել ողջ Երևանի ճանապարհային ենթակառուցվածքը, որպեսզի ապահովվի բուհական համալիրներում դասավանդող անձնակազմի և Երևանում բնակվող ուսանողության բազմահազար մարդկային հոսքի տեղափոխումը, որքանո՞վ է նպատակահարմար առանց նման ծրագիր ներկայացնելու, քննարկելու և հաստատելու, գործընթացը սկսել շենքերի վաճառքի ակնարկից:
• Հուշարձանների ցանկից դուրս մնացած բուհերի շենքերը ներառել ցուցակում:
• Օղակաձև այգու, Կորյուն, Խանջյան, Իսահակյան, Թումանյան փողոցների հատվածը, որտեղ տեղակայված են բուհական մասնաշենքերը դիտարկել ամբողջական գոտու մեջ և սահմանել նոր շինարարական նորմեր՝ զսպելով անհարկի կառուցապատումներն ու պահպանելով, նաև շատացնելով համարկված կանաչապատման լուծումները: Վերջապես, այս հատվածում նաև բուհական ավանի գաղափարին ծառայող տրասպորտային լուծումներ տալ:
Առհասարակ, վարչապետի հայտարարությունից տպավորություն է ստեղծվում, որ այն ավելի շատ ուղղված է բիզնեսի և բյուջեի հրատապ կարիքները բավարարելուն՝ ի վնաս կրթության, քան միտված է կրթության կարիքները բավարարելուն»։