«Փաստ». Տնտեսության հետ կապված իշխանությունների պատկերացումը որոշ փոքր նախաձեռնություննեից այն կողմ չի անցնում
Ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում շարունակվում է կորոնավիրուսի տարածման արդյունքում ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակը։ Առողջապահական ծանրաբեռնվածությունից զատ, գրեթե բոլոր երկրների համար լուրջ գլխացավանք է դարձել տնտեսական ճգնաժամը, որի հետևանքները կարող են առավել երկարատև և ծանր լինել։
Ուստի տնտեսական հարցերը առկա իրավիճակում երկրների կառավարությունների ուշադրության կենտրոնում են, և այնպիսի նախաձեռնություններ են իրականացվում, որոնք թույլ կտան դուրս գալ վերականգնման փուլ։
Իսկ տնտեսության վերականգնման համար անհրաժեշտ է հաշվարկել, թե այդ ուղղությամբ ինչ քայլերի հաջորդականությամբ է անհրաժեշտ առաջ գնալ և ինչ ֆինանսական ներարկումներ պետք է արվեն այն ճյուղերում, որոնք ամենից շատ են տուժել։
Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, ապա մեր իշխանությունները փորձում են հանրության մոտ արդեն լավատեսական մոտեցումներ ձևավորել, թե այժմ հիմքեր կան պնդելու, որ մեր երկիրը ոչ միայն մտել է կորոնավիրուսային ճգնաժամը հաղթահարելու փուլ, այլև աշնանը երկրորդ կանխատեսվող ալիքի նկատմամբ կարող է ունենալ ավելի լավ դիմակայունություն։ Սակայն տնտեսության հետ կապված նման կանխատեսումներ անելը դեռ վաղ է. ամեն օր վարակակիրների թիվը հարյուրներով ավելանում է, իսկ տնտեսությունը հայտնվել է խորը ճահճի մեջ։
Արտակարգ դրության և խիստ սահմանափակումների պայմաններում մարտ-ապրիլ ամիսներին տնտեսական անկումը շեշտակի է եղել, և բնական է, որ խիստ սահմանափակումների վերացումից հետո մայիս-հունիս ամիսներին այդ անկումը պետք է համեմատաբար դանդաղեր, բայց սա դեռևս չի նշանակում, թե արդեն տնտեսական վերականգնման փուլ ենք դուրս գալիս։
Ընդհանուր առմամբ, այս տարվա առաջին կիսամյակում Հայաստանի տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը, նախորդ տարվա նույն կիսամյակի համեմատ, նվազել է 4,7 %-ով։
Շինարարության ոլորտում կիսամյակի կտրվածքով անկումը կազմել է 23,4 %, առևտրաշրջանառության ոլորտում ՝ 11,1 %, ծառայությունների ոլորտում՝ 6,4 %։ Նախորդ տարվա առաջին կիսամյակի համեմատ միայն չնչին աճ է գրանցվել արդյունաբերական արտադրանքի և գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքի ծավալների առումով, համապատասխանաբար՝ 1,5 և 1,7 %-ով։
Ճգնաժամն աննախադեպ ծանր հետևանքներ է ունեցել Հայաստանի զբոսաշրջության ոլորտի, հատկապես տուրիստական ընկերությունների, հյուրանոցների, հյուրատների և մի շարք այլ կազմակերպությունների վրա։
Համաճարակային պայմաններում ոլորտում ներկայացված ընկերությունների 37,5 %-ը ստիպված է եղել գնալ կրճատումների։ Իսկ աշխատակիցների կրճատումներ չկատարած ընկերությունների միայն 25%-ն է պահպանել նախաճգնաժամային աշխատավարձի չափը։
Զբոսաշրջության ոլորտը դեռ երկար ժամանակ կլինի տնտեսապես ճնշված վիճակում։ Եվ որպեսզի ոլորտի դերակատարներն ուղղակի չսնանկանան ու դուրս չմղվեն, ապա պետք է պետությունը նրանց օգնության ձեռք մեկնի, ինչու չէ՝ նաև տարբեր մեխանիզմներով ձեռնամուխ լինի ներգնա տուրիզմի ակտիվացմանը։
Իսկ, ընդհանուր առմամբ, ճգնաժամը հաղթահարելու համար դուռ կարող է բացել արտադրության և արտահանման խթանումը, բայց վերջին շրջանի զարգացումները ցույց տվեցին, որ հայ արտահանողների իրավունքներն արտասահմանում, անգամ ԵԱՏՄ տարածքում այնքան էլ պաշտպանված չեն։
Հայ-ադրբեջանական սահմանային բախումների ֆոնին Ռուսաստանում գործող ադրբեջանական առևտրական ընկերություններն ուղղակի հրաժարվեցին ընդունել հայկական գյուղատնտեսական արտադրանքը, մասնավորապես ծիրանի խմբաքանակը։ Եվ քանի որ իշխանություններն ի զորու չեղան արագ արձագանքել ու պաշտպանել հայ արտահանողների իրավունքները, խնդրին այլընտրանքային լուծում տրվեց տեղի հայ գործարարների միջամտության արդյունքում։
Այս միջադեպը ցույց տվեց, որ անհրաժեշտ է ակտիվ քայլեր ձեռնարկել սփյուռքի ներուժը և ունեցած կապերը Հայաստանի շահերին ծառայեցնելու, մասնավորապես տնտեսությունը զարգացնելու, արտահանումը խրախուսելու և արտերկրից ներդրումներ բերելու հարցում։ Բայց, ցավոք սրտի, տնտեսության հետ կապված իշխանությունների պատկերացումը որոշ փոքր նախաձեռնություններից այնկողմ չի անցնում։
Մի քանի ճանապարհի ասֆալտապատումն ու դպրոց-մանկապարտեզների վերանորոգումը դեռևս չի նշանակում, թե այսպիսի նախաձեռնություններով բոլոր անհրաժեշտ հիմքերը ստեղծում են ճգնաժամի ողնաշարը կոտրելու համար։
Նյութն ամբողջությամբ կարդացեք թերթի այսօրվա համարում: