Չկա ոչ մի փաստաթուղթ, որը հաստատում է Միկոյանի մասնակցությունը հայ ժողովրդի դեմ ռեպրեսիաներին. Նամին
Չկա ոչ մի փաստաթուղթ, որը հաստատում է Անաստաս Միկոյանի մասնակցությունը հայ ժողովրդի դեմ բռնաճնշումներին, բացի 1937 թ. նրա՝ հայաստան պլենումի գնալու մասին փաստից: Այս մասին "Նոյյան Տապան"-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է երաժիշտ, կոմպոզիտոր եւ պրոդյուսեր, Անաստաս Միկոյանի թոռ Ստաս Նամինը ։
"Կան փաստեր, որ նա ամեն ինչ արել է, որպեսզի Հայաստանում զոհերը հնարավորինս քիչ լինեն ։ Օրինակ, հայտնի է, որ նա հանել Դ. Շավերդյանին ցուցակից, ում անձամբ ճանաչում էր, բայց նրան, միևնույն է, գնդակահարել են, քանի որ Միկոյանի կարծիքը որոշիչ չէր նման գործերում ։ Իսկ ինչ վերաբերում է 1937-ին Ստալինի այն նամակին, որը շատերը բերում են որպես բռնաճնշումներին Միկոյանի մասնակցության ապացույց, ապա այդ նամակի հեղինակ Եժովն է, այլ ոչ թե Միկոյանը, և անհասկանալի է, թե ինչու են Եժովի խոսքերն ընդունում որպես անվիճելի փաստ ։ Չէ որ ակնհայտ է, որ Ստալինին մոտ՝ Քաղբյուրոյի անդամ Միկոյանը, բնականաբար, ուղղակիորեն շփվել է նրա հետ, և ինքը պետք է նման նամակներ գրեր", - նշել է Նամինը ։
Միկոյանի թոռը նշեց նաև, որ պատմաբանները պարզել են ևս մի շարք փաստեր ։ "Նախ, այն մարդկանց ցուցակը, ովքեր դատապարտվել են Հայաստանում գնդակահարության, կազմվեց ոչ թե Մոսկվայում, այլ Հայաստանի ներքին գործերի նախարարությունում և ուղարկվեց Մոսկվա: Հայտնաբերվել են բոլոր ցուցակների բնօրինակները՝ ներառյալ այն, որտեղ խոսվում է այն յոթ հարյուր մարդկանց մասին, որոնց մասին ասվում է Եժովի նամակում: Այսօր հայտնի են բոլորը, ովքեր ստորագրել են այդ ցուցակները, և դրանց մեջ Միկոյանի ոչ մի ստորագրություն չկա:
Ես պլանավորում եմ հրապարակել այդ բոլոր ցուցակները։ Բացի այդ, հայտնվել է անսպասելի եւ հետաքրքիր տեղեկատվություն, որը ներկայացնում է ամբողջ պատմությունը բոլորովին այլ կերպ: Հայտնի է, որ 1937 թվականին Ստալինի հրամանով ռեպրեսիաներ իրականացնելու համար Հայաստան են ուղարկվել Մալենկովը, Միկոյանը և Լիտվինը ՆԳՎ-ից ։ Հայտնի է նաեւ, որ Միկոյանը առաջին չորս օրը ոչ մի տեղ չի հայտնվել, իսկ Հայաստանի ներքին գործերի նախարարության հետ միասին բռնաճնշումներով զբաղվել են Մալենկովն ու Լիտվինը ։ Ավելի ուշ նրանց միացավ Թբիլիսիից Երևան ժամանած Բերիան։
Միկոյանը միայն վերջին օրը հայտնվեց Երևանում և, ելույթ ունենալով Հայաստանի Կոմկուսի Կենտկոմի պլենումում, անմիջապես մեկնեց Մոսկվա։ Հիմա պարզվում է, որ Միկոյանը Ստալինի կողմից Հայաստան է ուղարկվել բոլորովին այլ առիթով ՝ գաղտնի առաքելությամբ ։ Նրա նպատակը Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրքի հետ բանակցություններն էին, և այն չորս օրը, երբ նրան ոչ ոք չէր տեսել Հայաստանում, նա անցկացրեց Թուրքիայում ։ Դրանք արդեն երկրորդ գաղտնի բանակցություններն էին Թուրքիայի նախագահի հետ։
Առաջինը կայացել է 1925 թվականին, և այդ ժամանակ Ստալինը նույնպես գործուղվել է Թուրքիա ՝ Բաքվի, Միկոյանի և Օրջոնիկիձեի միջոցով ։ Հետաքրքրական է, որ 1939 թվականին Թուրքիայի հետ սահմանին գտնվող Հոկտեմբերյան (այժմ ՝ Արմավիր) սահմանային ուղեկալը, որի միջոցով 1937-ին գաղտնի անցնում էր Միկոյանը, անվանվել է նրա անունով", - հայտնել է նա ։
Նրա խոսքով ՝ քչերը գիտեն, որ Միկոյանը դեռ 1954 թվականին ՝ 20-րդ համագումարից առաջ, եկել է Հայաստան և իր խոսքում բացահայտ ռեաբիլիտացիայի է ենթարկել հայ մեծ բանաստեղծ Չարենցին ՝ նրան անվանելով ազգի հպարտություն ։
< Գոյություն ունի պաշտոնական վիճակագրություն 'բռնադատվածների քանակը տոկոսներով' հանրապետություններում բնակչության ընդհանուր թվի վերաբերյալ: Ահա այս թվերը ՝ Ադրբեջան ՝ 0,0344%, Հայաստան ՝ 0,0149, Վրաստան ՝ 0,1047% ։ Այսինքն ՝ Հայաստանում զոհերը երեք անգամ ավելի քիչ են, քան Ադրբեջանում, և տասն անգամ ավելի քիչ, քան Վրաստանում ։ Ինչպես բացատրել այս փաստը: Դա պատահականություն է, թե երկրի բարձրագույն ղեկավարության մեջ ինչ - որ մեկը կարող էր դրա վրա ազդել ։
Այս ամենով հանդերձ, ես չեմ փորձում Անաստաս Միկոյանին "սպիտակ ու փափուկ" դարձնել, նման բաներ ընդհանրապես քաղաքականության մեջ չեն լինում ։ Նա, անկասկած, այն ժամանակի ներկայացուցիչն էր, որում ապրում էր ։ Բայց կարծում եմ, որ շատ կարեւոր է, խոսելով նման գործչի մասին, ինչպիսին նա է, ծանրութեթև անել այն լավն ու վատը, ինչ նա արել է, և, նայելով նրա ամբողջ կյանքին,՝ փորձել հասկանալ, թե ով է նա իրականում, եւ ինչն է եղել գլխավորը նրա կյանքում", - նշել է Նամինը ։
Ստաս
ՆամինԱնաստաս Միկոյանը ռուս հեղափոխական, հայկական ծագմամբ խորհրդային պետական և կուսակցական գործիչ է ։ Կուսակցության անդամ է 1915 թվականից, Կենտկոմի անդամ է 1923 թվականից (թեկնածու ՝ 1922 թվականից), 1935-1966 թվականներին ԽՄԿԿ Կենտկոմի Քաղբյուրոյի անդամ է (թեկնածու ՝ 1926 թվականից) ։ 1926-1955 թվականներին (բացառությամբ 1949-1953 թթ.) հետևողականորեն զբաղեցրել է մի շարք նախարարական (ժողկոմական՝ մինչև 1946 թ.) պաշտոններ, առավելապես առևտրի, հատկապես արտաքին ոլորտներում ։ Համարվում է խորհրդային ամենաազդեցիկ քաղաքական գործիչներից մեկը ։