Իրանում ստեղծված իրավիճակը սպառնալիքի տակ է դնում ոչ միայն տարածաշրջանային կայունությունը, այլ նաև գլոբալ խաղաղությունը․ ԱԳ փոխնախարար
Իրանում ստեղծված իրավիճակը սպառնալիքի տակ է դնում ոչ միայն տարածաշրջանային կայունությունը, այլ նաև գլոբալ խաղաղությունը․ ԱԳ փոխնախարար
Հունիսի 20-ին ԱԳ նախարարի տեղակալ Ռոբերտ Աբիսողոմոնյանը մասնակցել և ելույթով է հանդես եկել Փախստականների համաշխարհային օրվա կապակցությամբ ՄԱԿ Փախստականների գերագույն հանձնակատարի երևանյան գրասենյակի կողմից Կոմիտասի անվան թանգարան-ինստիտուտում կազմակերպված միջոցառմանը: ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալն իր խոսքում նշել է.
«Ձե՛րդ գերազանցություններ,
Հարգելի՛ հյուրեր,
Տիկնա՛յք և պարոնա՛յք,
2000 թվականի դեկտեմբերի 4-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան 55/76 բանաձևով որոշեց, որ 2001 թվականից հունիսի 20-ը նշվում է որպես Փախստականների համաշխարհային օր։
Այսօր՝ հունիսի 20-ին, մեր աջակցությունն ու համերաշխությունն ենք հայտնում բոլոր փախստականներին: Ներկայումս աշխարհը բախվում է մի շարք բարդ մարտահրավերների՝ շարունակական հակամարտություններից և քաղաքական անկայունությունից մինչև կլիմայի փոփոխություն, նորագույն տեխնոլոգիների չարաշահում, անդրազգային հանցագործությունների աճ:
Այս մարտահրավերները, ստեղծում են մի միջավայր, որտեղ տեղահանությունը դառնում է չափազանց տարածված իրականություն: Ցավոք, մեր տարածաշրջանը ևս բացառություն չէ այս երևույթներից: Այս համատեքստում, չեմ կարող չարտահայտել իմ խորը մտահոգությունն Իրանում ստեղծված իրավիճակի կապակցությամբ, ինչը սպառնալիքի տակ է դնում ոչ միայն տարածաշրջանային կայունությունը, այլ նաև գլոբալ խաղաղությունը:
Հարգելի՛ ներկաներ,
Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակն այս դաժան իրականության ևս մի վառ օրինակ էր: 2023 թվականին ավելի քան 115.000 մարդ ստիպված եղավ լքել իր տունը՝ անվտանգություն և պաշտպանվածություն փնտրելու նպատակով: Սա պարզապես վիճակագրություն չէ: Խոսքը ընտանիքների, կանանց, երեխաների և ծերերի մասին է, որոնց կյանքն անդառնալիորեն փոխվել է բռնության և անկայունության պատճառով։
Օգտվելով այս հնարավորությունից՝ կցանկանայի իմ անկեղծ երախտագիտությունը հայտնել բոլոր միջազգային կազմակերպություններին, գործընկեր և դոնոր երկրներին, որոնք կանգնած են Հայաստանի կողքին այս դժվարին մարտահրավերները հաղթահարելու գործում։ Առանձնահատուկ կցանկանայի ընդգծել ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի դերը, որի ներգրավվածությունը կարևոր է եղել փախստականների հրատապ կարիքները հասցեագրելու համար։
Մենք բարձր ենք գնահատում ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի աջակցությունը Հայաստանում ներկայումս իրականացվող ծրագրերին՝ ուղղված փախստականների հոսքի ազդեցությունը մեղմելուն՝ վերջիններիս ինտեգրելով մեր երկրի զարգացման ռազմավարության մեջ։ Մենք հաստատակամ ենք փախստականներին աջակցելու և նրանց իրավունքները պաշտպանելու մեր հանձնառության մեջ՝ ինչպես ազգային, այնպես էլ միջազգային մակարդակներում:
Այս համատեքստում ցանկանում եմ նշել, որ փախստականների կարիքները հասցեագրելու համար Հայաստանը ստանձնել է մի շարք կարևոր հանձնառություններ Փախստականների համաշխարհային ֆորումի շրջանակներում և արդեն իսկ զգալի առաջընթաց է գրանցել դրանց կիրարկման գործում։
Հիմնական հաջողություններից մեկը քաղաքացիության մասին ազգային օրենքի փոփոխությունն է, որը հանգեցրել է քաղաքացիություն չունեցող անձանց 50%-ով կրճատմանը։ Հայաստանն ակտիվորեն մասնակցում է նաև ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի հետ քննարկումներին և մի շարք նախաձեռնությունների մշակմանը՝ ուղղված երկարաժամկետ ծրագրերի իրագործմանը, որոնք կհասցեագրեն ինչպես Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված փախստականների մարդասիրական կարիքները, այնպես էլ նրանց ինտեգրումը հյուրընկալող համայնքներում։ Միջազգային գործընկերների հետ համատեղ արդեն իսկ մշակվել են մի շարք հայեցակարգային փաստաթղթեր, մասնավորապես՝ «Փախստականների արձագանքման և համակարգման վերաբերյալ քաղված դասեր», «Հումանիտար-զարգացման կապի գործառնականացումը Հայաստանում», ինչպես նաև «Փախստականների և ընդունող համայնքների համար ներառական կենսապահովման ազգային շրջանակը», որոնք ուրվագծում են ընդունող համայնքների արձագանքման և փախստականների՝ այդ համայնքներում ինտեգրման հեռանկարները, սոցիալական համախմբվածության ապահովման ուղիները։
Ներկայում փախստականների համար երկարաժամկետ առաջնահերթություններից մեկը նրանց ներառումն է Հայաստանի սոցիալական, մշակութային և տնտեսական զարգացման օրակարգում՝ իրենց սոցիալական և տնտեսական իրավունքներից լիարժեք օգտվելով, սոցիալական բնակարանային և զբաղվածության ծրագրերի իրականացմամբ, այդպիսով ուշադրությունը տեղափոխելով արտակարգ իրավիճակներին արձագանքելուց երկարաժամկետ կարիքները հոգալու վրա՝ լրացնելով մարդասիրական կարիքների և զարգացման միջև բացը։
Հարգելի՛ ներկաներ,
Մեր առջև ծառացած մարտահրավերներն անհաղթահարելի չեն, դրանք, սակայն, պահանջում են համակարգված և համագործակցային ջանքեր: Միջազգային հանրությունն ունի սրբազան պարտավորություն՝ պահպանելու 1951 թվականի Փախստականների մասին կոնվենցիայի և դրա՝ 1967 թվականի արձանագրության սկզբունքները, որոնք ամրագրում են փախստականների հիմնարար իրավունքները: Մենք ունենք առաքելություն՝ պայքարել մարդատյացության և խտրականության դեմ՝ խթանելով մեր հասարակություններում համակրանքի և փոխըմբռնման միջավայրը։
Ցանկանում եմ մեջբերել ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշի խոսքերը՝ «Մենք չպետք է հայացքներս թեքենք։ Մենք չպետք է անտարբեր լինենք»։ Մեր համատեղ գործողությունները պետք է հանգեցնեն շոշափելի արդյունքների՝ ի նպաստ նրանց, որոնք ստիպված են փախչել։ Եզրափակելով խոսքս՝ կոչ եմ անում միասնական լինենք փախստականներին աջակցելու մեր վճռականության մեջ՝ գիտակցելով, որ նրանց դժվարին վիճակը համատեղ մարտահրավեր է, որը պահանջում է մեր անսասան նվիրվածությունն ու կարեկցանքը։
Միասին մենք կարող ենք ճանապարհ հարթել դեպի ապագա, որտեղ յուրաքանչյուր անհատ, անկախ հանգամանքներից, կարող է ապրել արժանապատիվ և անվտանգ:
Շնորհակալություն»: