Ադրբեջանը կարող է լայնամասշտաբ ներխուժում իրականացնել ՀՀ. Freedom House-ի զեկույցը
Freedom House միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունը ներկայացրել է «Ազատությունն աշխարհում 2024» զեկույցը, որտեղ անձրադարձ կա Արցախում Ադրբեջանի կողմից իրականացված ռազմական ագրեսիային և էթնիկ զտումներին։
Զեկույցում, մասնավորապես, ասված է. «Վիճելի տարածքների վրա հարձակումները մեծացնում են գլոբալ ավտորիտար ագրեսիան» բաժնում զեկույցում ասվում է, որ նման տարածքներում ապրող մարդիկ հաճախ դառնում են ինքնավարության, բազմակարծության թշնամանքի և նրանց էքսպանսիոնիստական օրակարգի զոհը:
«Վիճելի տարածքներում ապրող մարդիկ հաճախ դառնում են բազմակարծության նկատմամբ ավտոկրատների թշնամանքի, ինչպես նաև նրանց ընդլայնողական օրակարգի զոհերը: Սեպտեմբերին ադրբեջանական ռեժիմի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի պաշարումը հանգեցրեց տեղական ինքնակառավարման մարմինների կազմաքանդմանը և ավելի քան 120,000 հայերի բռնի տեղահանմանը, ինչը շատ օտարերկրյա դիտորդներ որակեցին որպես էթնիկ զտումներ: Արդյունքում, նախկինում մասամբ ազատ տարածքը 2023 թվականին կրեց աշխարհի ամենամեծ վարկանիշային անկումը` ընդհանուր կորցնելով 40 միավոր։
Մինչ Ռուսաստանի կառավարությունը բանակցում էր 2020 թվականից հետո նոր զինադադարի շուրջ, որը զգալի հաջողություններ բերեց Բաքվին, 2022 թվականին Մոսկվայի ներխուժումն Ուկրաինա սահմանափակեց Ռուսաստանի խաղաղապահ ներուժը, և ադրբեջանական ուժերը ամրապնդեցին իրենց վերահսկողությունը անկլավի մնացած մասի վրա: Ի վերջո, քիչ բան կարող էր կասեցնել ադրբեջանական ռեժիմի հավակնությունները՝ լուծելու երկարամյա վեճը ուժի միակողմանի կիրառմամբ:
Հարձակումը համընկավ Ադրբեջանի ներսում ավտորիտար բռնաճնշումների խորացման հետ։ 1990-ականների սկզբից կառավարությունն իրականացրել է էթնիկ հայերի նկատմամբ խտրական քաղաքականություն, և Հայաստանի քաղաքացիներին և նրանց ժառանգներին արգելվել է մուտք գործել երկիր կամ ենթարկվել սահմանափակումների: Վերջին տարիներին աճել են կրոնի նկատմամբ խտրականությունը և անկախ լրատվամիջոցների և քաղաքացիական հասարակության ճնշումները: Լեռնային Ղարաբաղի բռնազավթումը մեծացրել է նախագահ Իլհամ Ալիևի ներքին ժողովրդականությունը, ով ղեկավարում է Ադրբեջանը 2003 թվականին իր հորից այդ պաշտոնը ժառանգելուց հետո, և մտավախություն առաջացրեց, որ Ադրբեջանի ղեկավարությունը կարող է լայնամասշտաբ ներխուժում իրականացնել Հայաստանի Հանրապետություն, որի սահմաններն արդեն խախտվել են:
Բաքուն կարող է ոգեշնչվել Ռուսաստանի գործողություններից: Կրեմլի կողմից Ղրիմն Ուկրաինայից ապօրինաբար բռնագրավելուց հետո տասնամյակում թերակղզու մոտ երկու միլիոն բնակիչների ազատության մակարդակը կտրուկ անկում է ապրել: 2023 թվականին օկուպացիոն ռուսական ուժերը շարունակեցին Ղրիմի բնակիչներին զորակոչել ռուսական բանակ և ազգայնացնել մասնավոր սեփականությունը։ Իրավիճակը հատկապես սարսափելի է էթնիկ ուկրաինացիների և Ղրիմի թաթարների համար, որոնց լեզուն, կրոնը և մշակույթը ճնշվում են, քանի որ Մոսկվան փորձում է ռուսացնել տարածաշրջանը»: