«Զորաց քարերը» Հայաստանի եզակի պատմամշակութային հնավայր է․ ԿԳՄՍՆ
ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությունից հայտնում են․
«Զորաց քարեր» բնակատեղի պատմամշակութային արգելոցը մեգալիթյան հուշարձան է, որը գտնվում է ՀՀ Սյունիքի մարզի Սիսիան քաղաքից 3 կմ հյուսիս: Ժողովրդական բանավոր զրույցներում այն հիշատակվում է նաև Ցից քարեր և անվանական տարբերակով:
Հուշարձանը որոշակի դասավորությամբ ուղղահայաց կանգնեցված տասնյակ քարերի մի համալիր է՝ տեղավորված 3 հեկտարից ավել տարածության վրա: Ծովի մակարդակից բարձր է 1770 մետր:
Կառույցի բոլոր քարերը բազալտից են, մի մասի վրա կան անցքեր:
«Զորաց քարերը» Հայաստանի եզակի պատմամշակութային հնավայր է: Հիմնական կառույցի կենտրոնում առկա է քարարկղային դամբարան, որի դամբանախուցը հնում թալանվել է: Խցի հատակին պահպանված խեցու բեկորները վկայում են, որ կառույցը վերաբերում է Ք.ա. XV-XIV դարերին:
1931թ. հուշարձանի տարածքում ուղղահայաց կանգնած հսկայական քարերից մեկի տակ, պատահաբար, բացվել է դամբարան, որից հայտնաբերված նյութերի մի մասը պահպանվում են Հայաստանի պատմության թանգարանում: Ըստ պահպանված այդ գտածոների ավերված դամբարանը վերաբերում է միջին բրոնզի շրջափուլին և թվագրվում Ք.ա. II հազարամյակի I քառորդով: Մոտվորապես նույն ժամանակաշրջանին է վերաբերվում նաև Զորաց քարերի մոտակայքում նշմարվող բնակատեղին, որի տարածքից հավաքված վերգետնյա տարաժամանակյա հնագիտական նյութերը վերաբերում են Ք.ա. III-I հազարամյակներին:
«Զորաց քարեր» բնակատեղի պատմամշակութային արգելոցի տարածքը սահմանվել է 50 հեկտար:
«Զորաց քարեր» բնակատեղի պատմամշակութային արգելոցը ՀՀ ԿԳՄՍՆ «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի մասնաճյուղ է:
Տեսանյութը՝ «Պահպանություն ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի: