Իմ օրոք ես Արցախի հարցում բանակցային նարատիվ եմ փոխել. Օսկանյանը արձագանքում է քննադատություններին
ՀՀ արտաքին գործերի նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանը հանդես է եկել տեսաուղերձով,որտեղ անդրադարձել է Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման թեմայով բանակցություններին։
Նրա խոսքով՝ վերջերս իր արած առաջարկը չէր նշանակում հարցերի լուծում՝ երեք ամսում:
Անդրադառնալով իշխանության ներկայացուցիչների այն քննադատություններին, որ «եթե Օսկանյանը կարող էր հարցը լուծել, իր պաշտոնավարման 10 տարիներին թող լուծեր»՝ նա ասաց. «Ես առաջարկել եմ կտրուկ փոփոխություններ մտցնել բանակցությունների տրամաբանության մեջ, փիլիսոփայության, նարատիվի մեջ, ոչ թե հարցը լուծել 3 ամսվա ընթացքում»:
Օսկանյանը նաև հավելեցէ, որ իր նախարարության շրջանում ինքը կարողացել է Ղարաբաղյան հարցի շուրջ բանակցային տրամաբանություն, փիլիսոփայություն, նարատիվ փոխել լիսաբոնյան տրամաբանությունից, որտեղ 50-ից ավել ԵԱՀԿ անդամ երկրներ 96 թվականին հայտարարել էին, որ ԼՂ հարցը պետք է լուծվի Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության շրջանում։
«Այդ նարատիվից, այդ տրամաբանությունից ես բերել, հասցրել եմ նրան,որ միջազգային հանրությունը, միջնորդները, որպես իրենց վերջնական առաջարկ տպվի, որ «մենք աշխատել ենք այսքան տարիներ», որպես վերջնական եզրակացություն տրվի այն, որ հարցը պետք է լուծվի ԼՂ ժողովրդի ինքնորոշման սկզբունքի վրա»,- ասաց Օսկանյանը:
Ըստ նրա՝ ԼՂ ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքն ամրագրվել էր բանակցային փաստաթղթում:
«Սա հնարավոր է եղել նաև ի պատիվ և շնորհիվ նրա, որ Լիսաբոնում, երբ այս հայտարարությունը եղավ, Լևոն Տեր-Պետրոսյանը միանգամից, հենց տեղում խեղդեց այս առաջարկի էությունը՝ հակադրվելով դրան։ Եվ այդ ողջ հանրությանը հստակորեն ասելով, որ չի կարող այդպես լինել, չի կարող: Եվ դրանից հետո նա Փաշինյանի նման չգնաց ինչ-որ անհեթեթ բացատրությունների, որ նախկինում այս է եղել, այն է եղել, նա մնաց սկբունքային իր դիրքորոշման մեջ։ Դրանից հետո Քոչարյանը հստակ հանձնարարական տվեց ինձ փոխել հաստատված բանակցային տրամաբանությունը, օրակարգային նոր հարցեր բերել, և ես մեր դիվանագետների օգնությամբ և շնորհիվ կարողացա փոխել»,-ասաց Օսկանյանը:
«Դրանից հետո երրորդ նախագահը կարողացավ պահել բանակցային այդ տրամաբանությունը: Փաշինյանը, ահավասիկ, ուղղակի փոշիացրեց այդ բոլորը, փոշիացրեց, իր հայտարարություներով, իր դիվանագիտական անհմտությամբ, հակասական հայտարարություններով, ուղղակի փոշիացրեց։ Եվ այսօր ունենք այն, ինչ ունենք»,- նշեց նախկին արտգործնախարարը:
Բրյուսելում նախատեսված եռակողմ հանդիպմանն ընդառաջ՝ նախկին արտգործնախարարը կոնկրետ առաջարկ արեց Փաշինյանին՝ ասելով, որ Բրյուսելում հնարավորություն կա բանակցային տրամաբանությունը փոխել:
«Մինչեւ գնալը կարող ես հայտարարությամբ այդ մասին խոսել, կամ հենց բանակցությունների սկբումՇառլ Միշելի եւ Ալիեւի ներկայությամբ դու պետք է անես հետեւյալ հայտարարությունը. «Հակառակ նրան, որ Պրահայում ես ստորագրել եմ հայտարարությունը, որով ճանաչում եմ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ՝ ներառյալ արցախը՝ վկայակոչելով 1991 թվականի Ալմա- Աթայի հռչակագիրը, համենայն դեպս հաշվի առնելով, որ Ալմա-Աթայի այդ հռչակագիրը բազմակողմ հռչակագիր է եւ ոչ թե երկկողմ, երկու երկրների միջեւ պայմանագիր, ես կարծում եմ, որ թերեւս այդ հռչակագրում տեղ գտած տարածքային ամբողջականության ճանաչման գործոնը չի կարող ամուր հիմք ծառայել, համարելու, որ արդեն Հայաստանը ճանաչել է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը՝ ներառյալ Արցախը», այստեղ դու կարող ես արունակել, որ ես՝ Փաշինյանս, մնում եմ իմ նույն տեսակետին, որ ես պատրաստ եմ ճանաչել ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, եթե բանակցությունները գնան այնպիսի հունով, որ իրոք հիմք կստեղծվի մեր երկու ժողովուրդների միջեւ արդար եւ կայուն խաղաղության, ուստի, շարունակում ես, ես՝ Փաշինյանս՝ առաջարկում եմ, որ մեր բանակցային օրակարգում այնպայման տեղ գտնի այն փաստը, որ սովետական շրջանում Արցախն ունեցել է ինքնավար մարզի կարգավիճակ, առաջարկում եմ, որ մենք ներառենք նաեւ այս հանգամանքը: Հավատացեք, առաջինը դա շատ լավ կհասկանա Շառլ Միշելը, որը եղել է Բելգիայի վարչապետ, մի երկրի, որի ամբողջ պետական կառուցվածքը տարբեր համայնքերի հավասար իրավունքների հիման վրա է կազմված»,- ասաց նա:
Օսկանյանը վստահ է՝ այդ օրակարգի առաջ բերելը էապես փոխելու բանակցային տրամաբանությունը եւ լինելու է առավել հայանպաստ, իսկ այսօրվա օրակարգը լավ տեղ չի կարող տանել. «Դա քո օրակարգն է, իսկ դու հնարավորություն ունես փոխել օրակարգը, մտածի այդ մասին, սա հնարավոր է անել, ես գիտեմ ինչ եմ ասում, հավատա, գիտեմ: Այս բովանդակությունը պատահական մարդ չի առաջարկում, ես ողնուծուծը գիտեմ այդ բանակցությունների, Ադրբեջանի թերությունների, ես լավ եմ հասկանում միջնորդների տրամաբանությունը, այն ինչ ես առաջարկում եմ, տեղավորվում է այդ բոլորի մեջ: Սա քո հնարավորությունն է, որ կարողանաս փոխել բանակցային այդ խայտառակ, ոչ մի տեղ չտանող օրակարգը, մտածի դրա մասին»: